Zaburzenia mowy u dzieci – rodzaje, objawy i leczenie

Rozwój mowy to proces złożony i indywidualny. Choć wiele dzieci nabywa umiejętności językowe bez większych trudności, niektóre napotykają na przeszkody, które mogą wymagać specjalistycznej interwencji. Poniżej przedstawiamy najczęstsze zaburzenia mowy, ich objawy oraz dostępne metody terapii.

Czym są zaburzenia mowy?

Zaburzenia mowy to różnorodne trudności w komunikacji werbalnej, które mogą objawiać się problemami z artykulacją, płynnością mowy czy rozumieniem języka. Ich przyczyny są zróżnicowane i mogą wynikać z czynników neurologicznych, anatomicznych, środowiskowych czy psychologicznych.

Afazja dziecięca – utrata lub brak rozwoju mowy

Afazja dziecięca to zaburzenie, w którym dziecko ma trudności z rozumieniem lub wyrażaniem mowy, mimo prawidłowego rozwoju intelektualnego. Może być wrodzona lub nabyta, np. po urazie mózgu. Objawy obejmują problemy z nazywaniem przedmiotów, budowaniem zdań czy rozumieniem poleceń. Terapia opiera się na intensywnej pracy z logopedą oraz wsparciu neurologicznym i psychologicznym.

Jąkanie u dzieci – zakłócenia płynności mowy

Jąkanie u dzieci objawia się powtarzaniem sylab, przeciąganiem dźwięków czy blokadami w mówieniu. Może być spowodowane czynnikami genetycznymi, emocjonalnymi lub neurologicznymi. W leczeniu stosuje się terapię logopedyczną, techniki relaksacyjne oraz wsparcie psychologiczne.

Dyslalia – trudności w artykulacji dźwięków

Dyslalia to zaburzenie polegające na nieprawidłowej wymowie pojedynczych głosek lub ich grup. Dziecko może zastępować trudne dźwięki innymi lub je opuszczać. Przyczyną mogą być wady anatomiczne, zaburzenia słuchu czy niewłaściwe wzorce językowe. Terapia obejmuje ćwiczenia artykulacyjne i słuchowe prowadzone przez logopedę.

Alalia – kiedy słowa nie chcą się pojawić

Alalia to zaburzenie, w którym mowa nie rozwija się w ogóle lub rozwija się bardzo opóźniona i zniekształcona. Dziecko długo milczy, nie wypowiada pierwszych słów, a potem jego wypowiedzi są niezrozumiałe. Przyczyną mogą być uszkodzenia ośrodków mózgowych odpowiedzialnych za język. Takie dzieci wymagają bardzo indywidualnego podejścia i systematycznego wspomagania rozwoju mowy przez specjalistów.

Objawy zaburzeń mowy, które powinny zaalarmować

Niektóre sygnały bywają subtelne, inne bardzo wyraźne.

Do typowych objawów zaburzeń mowy należą: brak gaworzenia po 10. miesiącu życia, niewyraźne mówienie po trzecim roku życia, problemy z budowaniem zdań, ograniczony zasób słów czy brak kontaktu wzrokowego w trakcie rozmowy. Takie zachowania nie muszą oznaczać diagnozy, ale zawsze warto je skonsultować z logopedą dziecięcym.

Jak wygląda terapia zaburzeń mowy?

Leczenie zaburzeń językowych to proces wymagający cierpliwości.

Terapia zaburzeń mowy zawsze dostosowywana jest do konkretnego przypadku. U jednych dzieci praca skupia się na artykulacji, u innych – na budowaniu logicznych wypowiedzi. Ważna jest systematyczność i zaangażowanie nie tylko terapeuty, ale również rodziny. Ćwiczenia kontynuowane w domu wzmacniają efekty spotkań.

Kiedy udać się do specjalisty?

Lepiej sprawdzić zbyt wcześnie niż zbyt późno.

Wielu rodziców zastanawia się, czy opóźniony rozwój to powód do niepokoju. Jeśli dziecko nie mówi lub rozwój językowy wydaje się wolniejszy niż u rówieśników, warto skorzystać z konsultacji. Im wcześniej zostanie rozpoczęta terapia zaburzeń mowy, tym większa szansa na pełne opanowanie trudności.

 

 

Agnieszka Wójcik