Zakrzepowe zapalenie żył – jak je rozpoznać i leczyć?

Zakrzepowe zapalenie żył to stan zagrażający życiu, gdy skrzep blokuje przepływ krwi. Nieleczona zakrzepica może prowadzić do zatoru płucnego. W artykule opisujemy mechanizmy choroby, charakterystyczne objawy i skuteczne metody leczenia. Dowiesz się, kiedy zgłosić się do lekarza oraz jak postępować w profilaktyce i po wystąpieniu pierwszych objawów.

Czym jest zakrzepowe zapalenie żył?

Zakrzepowe zapalenie żył powstaje na skutek tworzenia się skrzepu wewnątrz naczynia. Skrzep blokuje żyłę, co prowadzi do zastoju krwi i obrzęku. Proces zapalny obejmuje śródbłonek naczyniowy i zwiększa ryzyko kolejnych zakrzepów.

Zakrzepica żył głębokich dotyczy dużych naczyń w kończynach dolnych. Może przebiegać bezobjawowo, co utrudnia wczesne rozpoznanie. Zator tętnicy płucnej to najgroźniejsze powikłanie nieleczonej zakrzepicy.

Zapalenie żył powierzchownych odnosi się do żył tuż pod skórą. Objawia się bólem i zaczerwienieniem wzdłuż naczynia. Choć mniej groźne, może rozprzestrzenić się na głębokie żyły, jeśli pozostanie nieleczone.

Przyczyny i czynniki ryzyka

Głównym czynnikiem ryzyka jest długotrwałe unieruchomienie organizmu. Przebywanie w jednej pozycji sprzyja zastoju krwi w żyłach. Powrót z długiego lotu samolotem czy dłuższy pobyt w łóżku zwiększa ryzyko zakrzepicy.

Nadkrzepliwość krwi może wynikać z uwarunkowań genetycznych lub chorób nowotworowych. Antykoncepcja hormonalna i ciąża również podnoszą ryzyko tworzenia skrzepów. Ważne jest uwzględnienie tych czynników przy ocenie ryzyka.

Dodatkowo otyłość i palenie papierosów zwiększają ryzyko zakrzepowego zapalenia żył. Nadwaga obciąża żyły, utrudniając odpływ krwi. Toksyny z dymu papierosowego uszkadzają śródbłonek żył, co sprzyja powstawaniu zakrzepów.

Objawy zakrzepicy żył głębokich

Zakrzepica żył głębokich objawia się jednostronnym obrzękiem kończyny dolnej. Obrzęk często narasta szybko i obejmuje całą nogę. Skóra nad obrzękiem bywa napięta i sinawa.

Ból w nodze ma charakter głęboki i nagły. Może nasilać się podczas stania i chodzenia. Pacjenci często opisują uczucie ciężkości i rozpierania w łydce.

Gorączka i zaczerwienienie w okolicy zakrzepionego naczynia mogą towarzyszyć objawom. Wysoka temperatura ciała wskazuje na rozwój stanu zapalnego. W takich przypadkach konieczna jest pilna konsultacja lekarska.

Metody diagnostyczne

Podstawowym badaniem jest ultrasonografia Doppler żył kończyn dolnych. Pozwala ocenić przepływ krwi i lokalizację skrzepu. Badanie jest nieinwazyjne i szybko dostępne w większości placówek.

Badania laboratoryjne obejmują D-dimery, które potwierdzają aktywację układu krzepnięcia. Podwyższone stężenie D-dimerów sugeruje obecność skrzepu. Wynik należy interpretować w kontekście obrazu klinicznego.

W niektórych przypadkach lekarz zleca flebografię lub rezonans magnetyczny. Te metody obrazowe pozwalają precyzyjnie zlokalizować zakrzep. Są stosowane w sytuacjach wątpliwych lub przed planowanym leczeniem inwazyjnym.

Leczenie farmakologiczne

Podstawą terapii jest podawanie antykoagulantów, czyli leków przeciwzakrzepowych. Heparyna drobnocząsteczkowa stosowana jest na początku leczenia. Następnie pacjent przechodzi na doustne antykoagulanty, by zapobiegać nawrotom.

Nowoczesne doustne antykoagulanty, takie jak dabigatran czy rywaroksaban, nie wymagają regularnego monitorowania INR. Ułatwiają terapię ambulatoryjną i mają mniejsze ryzyko krwawień. Wybór leku zależy od stanu pacjenta i współistniejących schorzeń.

W cięższych przypadkach stosuje się trombolizę, czyli rozpuszczanie skrzepu lekami fibrynolitycznymi. Ta terapia jest skuteczna, ale wiąże się z wyższym ryzykiem krwotoków. Decyzję podejmuje zespół specjalistów po ocenie ryzyka i korzyści.

Postępowanie niefarmakologiczne

Ważnym elementem leczenia jest stosowanie pończoch uciskowych klasy II lub III. Ucisk wspomaga odpływ krwi i zmniejsza obrzęki. Pończochy należy zakładać rano, przed pionizacją.

Mobilizacja pacjenta od pierwszych dni terapii wspiera krążenie żylne. Nawet krótki spacer co godzinę przyspiesza przepływ krwi. Unikanie długotrwałego siedzenia i stania to kluczowe zalecenie.

U pacjentów zagrożonych zakrzepicą zaleca się profilaktykę w postaci doustnych antykoagulantów lub heparyny. Profilaktyczne leczenie znacząco zmniejsza ryzyko wystąpienia zakrzepów. Dotyczy to zwłaszcza osób po zabiegach chirurgicznych.

Kiedy szukać pomocy medycznej?

Natychmiastowej pomocy wymaga nagły obrzęk i silny ból kończyny. Towarzysząca duszność lub ból w klatce piersiowej może wskazywać na zator płucny. W takich przypadkach liczy się każda minuta i szybki transport do szpitala.

Pilnej konsultacji wymaga podejrzenie nawrotu zakrzepicy po wcześniejszym leczeniu. Objawy mogą być subtelne, dlatego warto zachować czujność. Regularne kontrole lekarskie i badania obrazowe pomagają uniknąć powikłań.

Każdy pacjent z czynnikami ryzyka powinien mieć przygotowany plan postępowania na wypadek objawów. Znajomość pierwszych symptomów pozwala szybko zareagować. Świadomość znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie i uniknięcie zatoru płucnego.

 

 

Agnieszka Wójcik

 

Zobacz też:

https://urodoweporady.pl/cialo/jak-wybrac-perfum-na-specjalna-okazje/